Bevriezing

Wat is bevriezen?

Bevriezing is een aandoening waarbij de huid en het onderliggende weefsel bevriezen. Het komt voor wanneer delen van het lichaam, meestal de ledematen zoals de tenen, voeten, vingers, oren, neus en wangen, worden blootgesteld aan extreem koude omstandigheden. De aandoening komt zelden voor bij fitte, gezonde personen met een stilstaande luchttemperatuur boven min 10 graden Celsius, maar kan optreden bij hogere temperaturen met harde wind vanwege het gevoelstemperatuureffect.

Wat veroorzaakt bevriezing?

Bepaalde processen die in het lichaam plaatsvinden als reactie op blootstelling aan extreme kou, veroorzaken bevriezing.

Ten eerste vertraagt de bloedtoevoer naar de huid en ledematen aderen samentrekken (smal). Dit gebeurt zodat het bloed naar vitale organen kan worden geleid om het lichaam levend en warm te houden. Er vormen zich ijskristallen in weefsels, bloedvat De wanden raken beschadigd en de cellen beginnen af te breken.
Ten tweede, bij voortdurende blootstelling aan kou, naarmate de ledematen steeds kouder worden, verwijden (verwijden) de bloedvaten zich gedurende een korte periode voordat ze weer samentrekken. Dit gebeurt omdat het lichaam zoveel mogelijk functies in de ledematen probeert te behouden. Het bloed dat naar de ledematen terugkeert, wordt echter door lekkende bloedvaten gefilterd. Dit veroorzaakt meer weefselschade.

Wie bevriest?

Bepaalde groepen mensen lopen een groter risico op bevriezing dan andere, waaronder:

Wintersporters en atleten op grote hoogte, bijvoorbeeld bergbeklimmers en skiërs.
Individuen gestrand in extreem koude omstandigheden
Soldaten, reddingswerkers bij koud weer en werknemers die in koude omgevingen werken
Dakloze mensen
Heel jong en heel oud
Mensen met een verminderde bloedtoevoer naar de ledematen, zoals mensen met perifere vasculair ziekte of suikerziekte
Degenen die bepaalde medicijnen gebruiken die de bloedvaten vernauwen, bijvoorbeeld nicotine (roken) of bètablokkers.

Wat zijn de tekenen en symptomen van bevriezing?

Tekenen en symptomen van bevriezing zijn onder meer koude, stevigheid, stekend gevoel, branderig gevoel, gevoelloosheid, onhandigheid, pijn, hartkloppingen, overmatig zweten, bleekheid of blauwe verkleuring van de huid, rotte huid en gangreen. Frostbite is ingedeeld in de volgende categorieën die betrekking hebben op de mate van letsel.

Eerstegraads bevriezing

Dit wordt ook wel vorstkramp genoemd en komt voor bij mensen die in een zeer koud klimaat leven of die in de winter veel buitenactiviteiten ondernemen. Betreft de bovenste huidlaag (opperhuid) en ziet eruit als een gevoelloze huid die wit is geworden. De huid kan stijf aanvoelen, maar het onderliggende weefsel is nog steeds warm en zacht. Brandend, infectie of littekenvorming treedt zelden op als vorst snel wordt behandeld.

Tweedegraads bevriezing

Dit is oppervlakkige bevriezing en presenteert zich als een witte of blauwe huid die hard en bevroren aanvoelt. Blaren ontstaan meestal binnen 24 uur na het letsel en zijn gevuld met een heldere of melkachtige vloeistof. Het onderliggende weefsel is nog intact, maar medische behandeling is nodig om verdere schade te voorkomen.

Derdegraads bevriezing

Diepe bevriezing verschijnt als een witte, vlekkerige en/of blauwe huid. Het onderliggende huidweefsel is beschadigd en voelt hard en koud aan. De met bloed gevulde blaasjes vormen binnen enkele weken dikke, zwarte korstjes. Passende medische behandeling door personeel dat is opgeleid om ernstige bevriezing te behandelen is vereist om ernstig of blijvend letsel te helpen voorkomen. Amputatie kan nodig zijn om ernstige infecties te voorkomen.

Vierdegraads bevriezing is een beschadiging van de volledige dikte van de spieren, pezen en botten, met als gevolg weefselverlies.

Welke behandeling is er beschikbaar voor bevriezing?

Voordat u een locatie bereikt die passende medische zorg kan bieden, moet het volgende worden gedaan.

Bescherm de patiënt tegen kou en verplaats hem of haar naar een warmere locatie.
Vervang natte kleding door zachte, droge kleding om verder warmteverlies te minimaliseren.
Probeer bevriezingswonden niet te ontdooien tenzij u zich op een warme plaats bevindt (het verwarmen en vervolgens opnieuw blootstellen van de bevroren delen aan de kou veroorzaakt permanente schade).
Wrijf niet over het getroffen gebied met hete handen of sneeuw, maar pas directe hitte toe, zoals een verwarming, vuur of een verwarmingskussen, omdat dit verder letsel kan veroorzaken.
Verwarm het hele lichaam, niet alleen de bevroren delen, door het in dekens te wikkelen en de bevroren delen te beschermen totdat je een geschikte plek bereikt om met het opwarmproces te beginnen.

Zodra de patiënt in een geschikte instelling is aangekomen, kan het opwarmproces plaatsvinden. Het opwarmen moet snel gebeuren om verdere schade te voorkomen.

Een geschikte verwarmingstechniek is het gebruik van een bubbelbad of een badkuip met water van 40-42 graden Celsius. Vermijd warmere temperaturen of droge hitte vanwege het risico op thermisch letsel.
Warme natte kompressen op dezelfde temperatuur kunnen worden gebruikt als er geen bak met water beschikbaar is.
Het opwarmen of ontdooien duurt gewoonlijk 20 tot 40 minuten en is voltooid wanneer de toppen van het getroffen gebied zijn gespoeld, de huid zacht is en het gevoel terugkeert.
Breng droge, steriele verbanden aan op bevroren plekken en plaats ze tussen uw vingers en tenen om ze gescheiden te houden. Probeer de beweging van de getroffen gebieden zoveel mogelijk te beperken.
Maak al het dode weefsel rond de doorzichtige blaren schoon, maar laat de met bloed gevulde blaren intact om het risico op infectie te verminderen.
Pijnstillers zoals morfinesulfaat kunnen tegen pijn worden gegeven. Ontdooien kan erg pijnlijk zijn.

Een paar dagen na het ontdooiproces kunnen er meer blaren ontstaan. Deze zouden na ongeveer een week moeten bezinken, maar er kan zwart dood weefsel achterblijven dat korstjes vormt. Als de bevriezing oppervlakkig is, zal er onder de korst een nieuwe roze huid verschijnen. Als de bevriezing diep is, zal het topje van de vinger of teen geleidelijk loskomen. In sommige gevallen kan een operatie nodig zijn om dood weefsel te verwijderen. Dit gebeurt meestal pas drie tot vier weken na het eerste letsel, omdat de weefselschade meestal pas op dat moment volledig is.